دوره استخراج بیت کوین به پایان رسیده؟ آینده ماینینگ چه خواهد شد؟از روزهای ابتدایی تولد بیت‌کوین در سال ۲۰۰۹ تا به امروز، استخراج (ماینینگ) یکی از ارکان اصلی و حیاتی این شبکه بوده است. ماینرها با تأمین امنیت شبکه و تأیید تراکنش‌ها، در ازای دریافت پاداش بلاک، بیت‌کوین استخراج می‌کنند. اما با گذشت زمان و کاهش پاداش‌ها، افزایش سختی شبکه و دغدغه‌های زیست‌محیطی، این پرسش اساسی مطرح می‌شود: آیا دوره استخراج بیت‌کوین به پایان رسیده است؟ در این مقاله، با زبانی ساده و تحلیلی، به آینده ماینینگ تا سال ۲۰۳۰ نگاهی خواهیم انداخت و سناریوهای مختلف را بررسی خواهیم کرد.
بخش اول: مروری بر روند تاریخی ماینینگ بیت‌کوین
- آغاز با کامپیوترهای خانگی: در اوایل ظهور بیت‌کوین، افراد با لپ‌تاپ یا رایانه‌های شخصی خود می‌توانستند بیت‌کوین استخراج کنند. رقابت کم بود، سختی شبکه پایین، و پاداش هر بلاک ۵۰ بیت‌کوین بود.
- ورود کارت‌های گرافیکی و سپس ASICها: با افزایش تعداد ماینرها، استخراج با CPU دیگر سودآور نبود. کارت‌های گرافیکی (GPU) وارد میدان شدند و بعد از آن، دستگاه‌های مخصوص به نام ASIC که سرعت و کارایی بسیار بالاتری داشتند.
- هاوینگ‌ها و کاهش پاداش: تا امروز، سه هاوینگ اتفاق افتاده و پاداش از ۵۰ بیت‌کوین به ۶.۲۵ و سپس ۳.۱۲۵ بیت‌کوین کاهش یافته است. این روند تا حدود سال ۲۱۴۰ ادامه خواهد داشت. | دوره استخراج بیت کوین |
بخش دوم: چالش‌های فعلی ماینینگ
- کاهش پاداش بلاک: پاداش فعلی (۳.۱۲۵ بیت‌کوین در سال ۲۰۲۴) برای بسیاری از مزارع کوچک و ماینرهای انفرادی دیگر سودآور نیست.
- افزایش هزینه برق: در بسیاری از کشورها، هزینه برق به‌قدری بالاست که تنها مزارعی با تجهیزات به‌روز در مناطق خاص سود می‌برند.
- رقابت شدید: شرکت‌های بزرگ با بودجه عظیم، تجهیزات تخصصی و برق ارزان، فضای رقابت را برای ماینرهای کوچک تنگ کرده‌اند.
- فشارهای زیست‌محیطی: ماینینگ انرژی‌بر است. سازمان‌های زیست‌محیطی، دولت‌ها و رسانه‌ها بارها درباره اثرات آن هشدار داده‌اند. | دوره استخراج بیت کوین |
بخش سوم: آینده ماینینگ تا سال ۲۰۳۰؛ پیش‌بینی‌ها و سناریوها
- سناریو اول: ماینینگ به صنعتی انحصاری تبدیل می‌شود: تنها شرکت‌های بزرگ با منابع انرژی ارزان و پایدار و تکنولوژی پیشرفته ادامه می‌دهند.
- سناریو دوم: مهاجرت کامل به انرژی سبز: فارم‌های استخراج در نزدیکی نیروگاه‌های خورشیدی، بادی و برق‌آبی فعالیت خواهند کرد. | دوره استخراج بیت کوین |
- سناریو سوم: استخراج ابری: افراد عادی از خدمات کلود ماینینگ استفاده می‌کنند و با پرداخت اشتراک در سود سهیم می‌شوند.
- سناریو چهارم: کاهش ارزش اقتصادی استخراج: در آینده پاداش استخراج کمتر از ۱ بیت‌کوین خواهد بود و درآمد ماینرها وابسته به کارمزد تراکنش‌ها خواهد شد.
بخش چهارم: نقش دولت‌ها و مقررات تا ۲۰۳۰
کشورهایی مثل ایران، چین و قزاقستان ماینینگ را محدود یا در کنترل خود گرفته‌اند. برخی کشورها با ارائه یارانه برق و وضع قوانین حمایتی، ماینرها را جذب می‌کنند. احتمال وضع استانداردهای زیست‌محیطی جهانی تا ۲۰۳۰ وجود دارد.
بخش پنجم: فناوری‌های جدید در دستگاه‌های استخراج
- چیپ‌های نانویی با مصرف برق بسیار پایین
- دستگاه‌هایی که براساس قیمت بیت‌کوین و هزینه برق، خودشان تصمیم به روشن یا خاموش شدن می‌گیرند
- استفاده از هوش مصنوعی برای بهینه‌سازی مصرف انرژی و زمان استخراج | دوره استخراج بیت کوین |
بخش ششم: ماینینگ و بیت‌کوین در ایران تا ۲۰۳۰
ایران با داشتن برق ارزان در برخی نقاط و نیروی بومی متخصص، پتانسیل تبدیل‌شدن به قطب ماینینگ منطقه را دارد. اما این امر نیازمند سیاست‌گذاری شفاف، مبارزه با قاچاق دستگاه‌ها و جذب سرمایه‌گذاری است. اگر این شرایط فراهم شود، ایران می‌تواند تا ۲۰۳۰ سهم بیشتری از هش‌ریت جهانی داشته باشد.
وزیر نیرو، عباس علی‌آبادی اعلام کرد: پس از درگیری ایران و اسرائیل و اعمال محدودیت اینترنت از ۱۸ ژوئن ۲۰۲۵، استخراج جهانی بیت‌کوین حدود ۵٪ کاهش یافت. نزدیک به ۹۰۰٬۰۰۰ دستگاه از شبکه خارج شدند و مصرف برق تا ۲.۴ گیگاوات کاهش یافت.
سهم ایران در ماینینگ جهانی
در سال ۲۰۲۱، ایران بین ۴.۵٪ تا ۷.۵٪ هش‌ریت جهانی را داشت (برآورد Elliptic و Cambridge). این رقم تا سال ۲۰۲۴ به ۳.۱٪ کاهش یافت، اما هنوز تأثیرگذار است. قطع گسترده اینترنت در ایران نشان داد فعالیت ماینرهای ایرانی بر هش‌ریت جهانی مؤثر است.
نتیجه‌گیری
دوره استخراج بیت‌کوین به پایان نرسیده، اما در حال تغییر چهره است. ماینینگ تا سال ۲۰۳۰ به صنعتی هوشمند، رقابتی و زیست‌محیطی تبدیل خواهد شد. تنها کسانی که با انرژی سبز، فناوری نو و نگاه بلندمدت وارد شوند، باقی خواهند ماند. ایران نیز می‌تواند نقش مهمی در آینده این صنعت ایفا کند، به شرط اصلاح سیاست‌ها و سرمایه‌گذاری در زیرساخت‌ها.
